Safra Kesesi Taşı Nedir? Belirtileri Nelerdir?

Safra kesesi, karaciğer tarafından üretilen safranın depolandığı içi boş bir organdır. Safra, besinlerle alınan yağların sindirimi için önemli bir salgıdır. Yağlı bir yemek yenildiğinde, sindirim sistemi tarafından salgılanan kolesistokinin isimli hormonun uyarısıyla safra kesesi kasılır. Ardından depoladığı safranın, sistik kanal aracılığıyla ana safra kanalına ve oradan da ince bağırsakların ilk bölümüne geçişini sağlar.

Safra kesesi taşı nasıl oluşur?

Safra içerisinde yer alan kolesterol ve pigmentler zamanla safra kesesi içerisinde çöker ve çamur benzeri koyu kıvamlı sıvı birikimine yol açar. Bu birikim ileri seviyede safra kesesi taşına dönüşür.

Tedavi edilmezse ne olur?

Safra kesesi taşları tedavi edilmedikleri takdirde safra kanalını tıkayarak safra kesesi iltihabına yol açar. Ayrıca safra yollarına düşerek safra akımını ve pankreasın salgısını boşaltmasını engeller. Bu da sarılık, safra yolu iltihabı, pankreatit (pankreas iltihabı) gibi komplikasyonlara yol açabilir. Ancak hastaların büyük kısmında bu komplikasyonlar oluşmadan önce hastalık belirti verir ve erken müdahale edilebilir.

Safra kesesi taşının belirtileri nelerdir?

Genellikle yeni oluşan safra çamuru ve safra kesesi taşları belirti vermez. Hatta akademik çalışmalar tüm safra kesesi taşlarının yaklaşık yarısının kişinin hayatı boyunca hiçbir belirtiye yol açmadığını göstermektedir. Ancak hastalık kendini gösterdiğinde belirtiler çok tipiktir. Safra sistemine özgü çok tipik olan ve “biliyer kolik” olarak adlandırılan ağrıyı şöyle tanımlayabiliriz:

• Genellikle yemek sonrası aniden başlar.
• Karnın üst orta ve sağ kısmında başlar, kimi zaman sırta vurur.
• 15-20 dakika şiddetli bir şekilde ağrır, daha sonra beş saate kadar devam edebilir.
• Mide yanmasını engelleyici antasit ilaçlar, dışkılama, gaz çıkarma, pozisyon değiştirmeyle geçmez.
• Aşırı terleme, mide bulantısı ve kusmaya yol açar.
• Nefes alıp verirken sırtta batma hissine neden olur.
• Zaman içerisinde geçer.

Safra kesesi taşının tanısı nasıl konulur?

Hekim, hastanın şikayetlerini ve tıbbi öyküsünü dinledikten sonra fiziki muayene gerçekleştirir. Kesin tanı için bazı kan tetkiklerinin ultrasonografinin yanı sıra bilgisayarlı tomografi ve MR görüntüleme gibi radyolojik tetkiklerden de yararlanılabilir.

Nasıl tedavi edilir?

Temel tedavi yöntemi safra kesesinin ameliyatla çıkarılmasıdır. Ameliyatın zamanlaması taşın yarattığı belirtilere ve hastanın genel durumuna göre değişiklik gösterir.

Safra kesesi ameliyatı nasıl gerçekleştirilir?

Safra kesesi taşı ameliyatlarında en sık uygulanan yöntem kolesistektomidir. Bu yöntemle safra kesesi taşları ve çamur, safra kesesi iltihabı (kolesistit), büyük safra kesesi polipleri ve pankreas iltihabı (pankreatit) tedavi edilebilir.

Kolesistektomi yöntemi açık ve kapalı olmak üzere iki şekilde gerçekleştirilir. Açık cerrahi yöntem nadiren, zorlu koşullarda yapılmaktadır. Laparoskopik (kapalı) kolesistektomi ameliyatı en yaygın yöntemdir. Büyük kesinin yapılmadığı klasik laparoskopik kolesistektomi ameliyatı, karın bölgesinde 1 cm genişliğinde açılan üç-dört delik aracılığıyla gerçekleştirilir. Deliklerden içeri sokulan trokar ve kamera yardımıyla ameliyat gerçekleştirilir.

Laparoskopik yöntemin en gelişmiş uygulaması tek girişle (port) yapılandır. Bu yöntem sadece göbek deliğinden açılan 2 cm’lik kesiyle gerçektirilir. Bu yöntemin avantajı ameliyat izinin neredeyse hiç kalmamasıdır. Hastanemizde safra kesesi ameliyatları tek port kolesistektomi yöntemiyle yapılmaktadır.

Ameliyattan sonra beni neler bekliyor?

Safra kesesi ameliyatı sonrası eğer herhangi bir komplikasyon ya da sıra dışı bir durum yoksa hasta aynı gün ya da ertesi gün taburcu edilmektedir. Özelikle laparoskopik ameliyat sayesinde hastalar günlük hayata hızlıca dönebilmektedir.

Ameliyat sonrası beslenmede nelere dikkat etmeliyim?

Safra kesesi ameliyatından sonra sindirim sisteminizin daha kolay çalışmasını sağlayacak bir beslenme düzenine geçmeniz gerekir. Yağlı ve işlenmiş gıdalar gibi sindirimi zor yiyeceklerden bir süre kaçınmalısınız. Ameliyattan birkaç ay sonra bu yiyecekleri yavaş yavaş yemeye başlayabilirsiniz.

Egepol Sağlık Grubu’nda safra kesesi ameliyatları

Safra kesesi iltihabı tedavisinde iki cerrahi tedavi yaklaşımı bulunmaktadır: Birinci yaklaşım soğutma tedavisi olarak adlandırılır. Bu yaklaşımda iltihabın azalması için hastaya önce 6-8 hafta antibiyotik tedavisi uygulanır. Ardından laparoskopik safra kesesi ameliyatı yapılır. Birçok merkezde bu yöntem tercih edilmektedir.

Diğer yöntem ise ameliyatın safra kesesi iltihabının erken döneminde (ilk bir haftada) laporoskopik yöntemle gerçekleştirilmesidir. Bu yaklaşımın avantajları şunlardır:

• Ağrı hızlıca giderilir.
• Hasta uzun süre antibiyotik kullanmak zorunda kalmaz.
• Bekleme sürecinde hastanın sürekli şikayetleri sebebiyle hastaneye gelmesine gerek kalmaz.
• İşgücü kaybı azalır.

Bekleme sürecinde safra taşının safra kanalına düşerek safra yolu iltihabı veya pankreatit gibi yeni klinik durumlara neden olması engellenir.
Hastanemizde benimsenen yöntem erken dönem ameliyattır.

Kontrol listesi kullanımı

Dünyada en sık gerçekleştirilen ameliyatlar arasında yer almasına rağmen kapalı safra kesesi ameliyatlarında safra yollarında yaralanma riski hala %0,3 düzeyindedir. Safra yollarında kişiye göre değişen yapısal farklılıklar bunun en önemli nedenlerinden biri olarak görülmektedir.

Genel Cerrahi Bölümümüzde diğer tüm ameliyatlarda olduğu gibi kapalı safra kesesi ameliyatlarında da riski en aza indirmek amacıyla rutin kontrol listeleri kullanılmaktadır. Kontrol listesi sayesinde hastalarımızın sağlığı ve yaşam kalitesi için gerekli tüm önlemler alınmaktadır. Genel Cerrahi Bölümümüz, safra yolu yaralanması meydana gelen hastaları da kabul etmekte ve gerekli tedaviyi eksiksiz bir şekilde gerçekleştirmektedir.

Genel Cerrahi