Vertigo (Baş Dönmesi)
Daha çok ilerleyen yaşlarda görülen vertigo, tek başına bir hastalık olarak kabul edilmemektedir. Ancak farklı bir hastalığın belirtisi olabileceğinden dolayı dikkatle incelenmesi gereken bir durumdur. Çoğunlukla kadınlarda görülen bu rahatsızlık bazen saniyeler bazen de aylar boyu sürebilmektedir.
Vertigo (Baş Dönmesi) Nedir?
Baş dönmesi ya da vertigo adıyla anılan bu rahatsızlık, denge kaybı ve sersemlik hissidir. Ancak vertigo ve baş dönmesi birbirlerinden farklı kavramlar olduğu için birbiriyle karıştırılmamalıdır. Baş dönmesi günlük hayatta da yaşanabilen ve ciddi bir sorun oluşturmayan bir semptomdur. Vertigoysa pek çok rahatsızlığın belirtisi olabilen, düzenli şekilde hissedilen ve dengeyi doğrudan etkileyen ciddi bir semptomdur.
Vertigo, küçük hareketlerde bile bireyin dengesini kaybetmesine neden olabilmektedir. Bazen dinlenme sırasında bile yaşanabilmekte, değişken sürelerde tekrarlayarak nedensiz şekilde meydana gelebilmektedir. Şiddetli hapşırıklar bile vertigoyla sonuçlanabileceği için en kısa sürede durumun incelenmesi gerekir.
Klinik olarak, vertigoya sahip olan bireyler odanın içindeki eşyaları ve duvarları dönüyor gibi görmektedir. Ancak baş dönmesinden ayrıldığı nokta, vertigoda eşyaların insana doğru dönmesidir. Sıradan baş dönmelerindeyse eşyalar kendi kendine dönmekte, daireler bireye doğru bükülmemektedir. Bu nedenle vertigo da bir baş dönmesidir ancak aynı şekilde gerçekleşmediği için sıradan baş dönmelerine göre daha tehlikeli bir durumdur.
Vertigo’nun Nedenleri Nelerdir?
Vertigonun oluşum nedenleri santral ve periferik olmak üzere iki ayrı grupta incelenmektedir. Santral baş dönmeleri, merkezi sinir sisteminde yaşanan sıkıntılar sebebiyle ortaya çıkan vertigoya verilen isimdir. Çoğunlukla beyin, beyincik ve beyin sapından kaynaklanan durumlarda oluşmaktadır. Bu nedenle oluşan vertigo çoğu zaman kanama, inme, migren, tümör gibi rahatsızlıkların belirtisidir ve önemli bir uyarıcıdır.
Periferik baş dönmelerinde çevresel sinir sistemi rahatsızlıkları dikkate alınmalıdır. İç kulak ve denge sinirlerinde oluşan sorunlar vertigoya neden olabilmektedir. Santral baş dönmelerine göre daha yaygın olarak görülen bu durum; sinirlerden, Meniere hastalığından, labirent ve yarım daire kanallarındaki sorunlardan kaynaklanabilmektedir.
Vertigo Belirtileri Nelerdir?
Tek başına bir hastalık olmadığından dolayı vertigo, başka bir hastalığın belirtisi olarak kabul edilmektedir. Ancak tek başına değerlendirildiğinde denge kaybı, düşme, zihin karışıklığı, karar verme zorluğu gibi durumların yaşanmasına neden olabilmektedir. Başka bir hastalığa bağlı olarak geliştiğinden dolayı altta yatan diğer hastalığın belirtileriyle bir arada görülmektedir. Vertigo yaşayan bireylerde, baş dönmesine ek olarak aşağıdaki durumlara sıklıkla rastlanmaktadır.
- Düşük tansiyon veya ani tansiyon düşüklüğü
- Şiddetli ataklar
- Kulakta basınç oluşması
- Güç kaybı
- Bulanık ya da çift görme gibi görme bozukluğu
- Mide bulantısı
- Göz kararması
- Kulaklarda çınlama
- Dengeyi korurken zorlanma
- Net karar verememe.
Vertigo Nasıl Tedavi Edilir?
Hastaların yaşadığı ana problem belirlendiğinde vertigonun tedavi edilebilmesi mümkündür. Çoğunlukla iç kulağa bağlı hastalıklar sebebiyle vertigo oluştuğu için önce kulak hastalıklarının tedavisi yapılmalıdır. Ancak yapılan testlerden sonuç alınana kadar vertigoyu hafifletecek ve kişinin yaşam kalitesini yükseltecek geçici yöntemlere de başvurulabilmektedir.
Vertigo için yapılan tedavilerde hastaya fiziksel muayene yapılmakta, vertigonun hangi türde ve şiddette olduğu belirlenmektedir. Kişinin genel sağlık durumuyla birlikte kullandığı ilaçlar, tükettiği besinler ve günlük alışkanlıkları göz önünde bulundurulmaktadır. Muayene ve alınan bilgilerin ardından elektronistagmografi, bilgisayarlı tomografi ve MR çekimleri yapılabilmektedir.
Vertigoya neden olan durum belirlendikten sonra hastalığın türüne bağlı olarak farklı tedavi yöntemlerine başvurulabilmektedir. Çoğunlukla iç kulak kristallerinin yeri değiştirilmekte ya da vücutta yer alan tümörler temizlenmektedir. Denge fonksiyonlarının yeniden kazandırılabilmesi açısından ilaç tedavisi uygun görülebilmektedir. Enfeksiyon gibi durumların neden olduğu vertigo içinse uygun antibiyotik tedavisine başlanmaktadır.
