Kronik Yorgunluk Tedavisi
Kronik yorgunluk, toplumda sık rastlanan ancak genellikle üzerine düşülmeyerek ihmal edilen bir rahatsızlıktır. Yorgunluğun altında yatan sebep bazen önemsiz olsa da kimi zaman ciddi bir hastalığın habercisi olabilir. Bu nedenle uzun süreli yorgunluk durumunda daha fazla vakit kaybetmeden uzman bir doktora başvurulması gerekmektedir.
Kronik Yorgunluk Nedir?
Halsizlik ve yorgunluk hali, herhangi bir aktivite için fiziksel ve psikolojik olarak enerji bulamama durumu olarak açıklanabilir. Kişi dinlendiği halde yorgunluk hissinden kurtulamıyorsa ve bu hal 6 aydır devam ediyorsa, bu durum “kronik yorgunluk” şeklinde nitelendirilebilir.
Kronikleşmiş yorgunluk, beraberinde; uykusuzluk, ellerde uyuşukluk, güç kaybı ve enerji düşüklüğü gibi şikayetler de getirmektedir. Hastalar, genelde yorgunluk sebebiyle işlerini aksatmak durumunda kaldıklarını anlatmaktadır. Tedavi gerçekleşmediği takdirde hastada yorgunluk sebebiyle psikolojik olarak da şikayetlerin gelişmesi mümkündür.
Kronik Yorgunluk Nedenleri Nelerdir?
Kronik yorgunluğun altında yatan sebepler, hastanın yaşına ve yaşam şartlarına göre değişiklik gösterebilmektedir. Genç yaş grubundaki hastalarda yorgunluğun sebebi genelde iş yaşamının stresi veya depresyon olarak tanımlanmaktadır. İlerleyen yaşlardaysa böbrek, kalp ve karaciğer hastalıklarının kronik yorgunlukla ilişkilendirildiği görülebilir. Ancak şikayetin altında yatan nedenin bulunabilmesi için detaylı tahlil ve tetkike ihtiyaç duyulmaktadır. Kronik yorgunluğu tetikleyen başlıca faktörler aşağıdaki gibidir.
- Mineral ve vitamin eksikliği (özellikle B12 ve D vitaminleri)
- Kansızlık
- Bağırsak hastalıkları
- Depresyon
- Anksiyete
- Diyabet
- İnsülin direnci
- Romatizmal rahatsızlıklar
- Aşırı stres
- Böbrek üstü bezi rahatsızlıkları
- Karaciğer hastalıkları
- Enfeksiyon hastalıkları (HIV, EBV, vb.)
Kronik Yorgunluk Belirtileri Nelerdir?
Kronik yorgunluk ve yorgunluk belirtilerinin birbirinden ayırt edilmesi oldukça zordur. Hasta şikayetleri dinlenirken iki şikayet arasındaki ayrım genelde süreye bakılarak yapılmaktadır.
Yorgunluk, kişinin dinlemesi sonucunda geçen bir yapıya sahiptir. Kronik yorgunluk ise uyuma ve dinlenmeyle geçmez. Hastanın yorgunluk şikayeti de en az 6 ay devam eder. Uzun süreli yorgunluk hali, kişinin yaşam kalitesini ciddi düzeyde bozar. Dolayısıyla nedeni araştırılmalı ve uygun şekilde tedavi edilmelidir. Kronik yorgunluk sebebiyle vücutta ortaya çıkan bazı belirtiler şöyledir:
- Dikkat dağınıklığı ve konsantrasyon bozukluğu
- Unutkanlık ve hafıza problemleri
- Kas ve eklem ağrısı
- Uykusuzluk
- Konuşma bozukluğu
- Sersemlik ve depresif ruh hali
- Baş dönmesi ve mide bulantısı
- Enerji kaybı ve motivasyon eksikliği
- İş veriminde gerileme
- Yorgun uyanma
- Hiperaktivite
- Fiziksel hareket sonrasında hızlı kötüleşme
- Çevredeki insanlara karşı negatif yaklaşımlar
Kronik Yorgunluk Nasıl Tedavi Edilir?
Kronik yorgunluk, hastanın günlük alışkanlıkları sebebiyle ortaya çıkabileceği gibi otoimmün hastalıklar sebebiyle de ortaya çıkabilir. Bu şikayetin altında yatabilecek nedenler geniş bir yelpazeye sahiptir. Dolayısıyla herhangi bir tedavi metoduna başvurulmadan önce hasta öyküsü dinlenmektedir. Yorgunluğun devam etme süresi ve kronik yorgunluğun yanında hissedilen belirtiler de tanı sırasında dikkat edilen diğer faktörlerdir.
Hastadaki kronik yorgunluğun sebebi hormon ya da sistematik bir hastalık kaynaklıysa, öncelikle bu hastalıkların tedavisine başlanmaktadır. Tedavilere ek olarak hastadan yaşam tarzında bazı değişiklikler yapması da istenebilir. Düzenli uyku aralığı, gün içerisinde yeterli hareket ve sağlıklı beslenme; bu değişikliklerin başında yer almaktadır.
Uzun süre devam eden ve kalorisi düşük diyetler, kişinin günlük enerji miktarını karşılama noktasında yetersiz kalmaktadır. Kronik yorgunluğun sık karşılaşılan bir nedeni de beslenme olduğundan, hastalar bu konuda bilgilendirilmektedir.
Yeterli takip ve değerlendirme yapılsa dahi kimi zaman kronik yorgunluğun sebebi saptanamayabilir. Bu tip vakalarda tedavi için psikiyatrik ya da psikolojik destek alınması tavsiye edilmektedir. Terapilerin hastaların kronik yorgunluğu atlatma konusundaki başarısı da oldukça yüksek orana sahiptir.
Kronik Yorgunluk Sendromu Geçer Mi?
Kronik yorgunluk sendromu (KYS) belirtileri arasında aşırı yorgunluk, uyku bozuklukları, kas ağrıları ve zihinsel bulanıklık yer almaktadır. KYS, günlük yaşam aktivitelerini ve iş performansını önemli ölçüde etkileyebilir. KYS’nin nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, birçok faktörün KYS gelişiminde rol oynayabileceği düşünülmektedir.
KYS’nin tedavisi, semptomları azaltmaya yöneliktir. Fiziksel aktivite, uyku düzeni ve stres yönetimi gibi yaşam tarzı değişiklikleri, KYS semptomlarının kontrol altına alınmasında etkili olabilir. İlaç tedavisi de semptomların yönetiminde kullanılabilir. Antidepresanlar, uyarıcılar gibi ilaçlar, KYS semptomlarını hafifletmeye yardımcı olabilir.
KYS’nin kendiliğinden geçtiği bir durum olarak kabul edilmez. Bazı hastaların semptomlarında iyileşme gözlenebilir, ancak birçok hastada KYS kronik bir durum olarak devam eder. KYS semptomlarının etkisini azaltmak için erken tanı ve tedavi önemlidir.
KYS tanısı konulduktan sonra, tedavi planının takibi ve düzenli doktor kontrolleri semptomların yönetiminde yardımcı olabilir. KYS’nin etkileri bireysel olarak değişebilir ve semptomların şiddeti değişkenlik gösterebilir. Bu nedenle, hastaların doktorlarıyla yakın iş birliği içinde olmaları, semptomların yönetiminde önemlidir.
