Narkolepsi Tedavisi
Uyku hastalığı, narkolepsinin daha çok halk arasında kullanılan ismidir. Tip 1 ve tip 2 narkolepsi olarak iki ayrı çeşidi bulunan bu hastalık çoğunlukla 10 – 30 yaş arasında görülür. Ancak kronik bir durum olduğu için tedavi edilememekte, yalnızca belirtileri daha az hissedilir hale getirilebilmektedir.
Narkolepsi Nedir?
Bireyin normal uyku saatlerinden farklı olarak ani uyku atakları yaşamasına neden olan kronik uyku bozukluğuna narkolepsi adı verilir. Uzun süre uyanık kalmakta zorlanan bireyler, narkolepsinin iki farklı çeşidine yakalanmış olabilirler. Kas tonusu kaybı yaşanabiliyorsa tip 1 narkolepsi yaşanmaktadır. Bu durum güçlü duyguların kası etkilemesine neden olmakta ve tıp dünyasında katapleksi olarak adlandırılmaktadır. Tip 2 narkolepsideyse katapleksi görülmemektedir.
Narkolepsinin normal uykudan pek çok farkı bulunmaktadır. İnsanlar, uyumaya başladıkları zamanda önce NREM, daha sonra REM uykusuna geçerek dinlenirler. Narkolepsi hastalarıysa NREM uykusunu atlayarak direkt REM uykusuna geçerler. Bu nedenle uyku öncesi mayışma durumunu yaşamaz, doğrudan derin uykuya dalarlar.
Narkolepsi Neden Olur?
Tip 1 narkolepsi hastası olay bireylerde hipokretinin seviyeleri düşüktür. Bu madde REM uykusunu düzenlemeye yardımcı olduğundan dolayı eksikliğinde narkolepsi oluşması mümkündür. Fakat beyin merkezinde neden hipokretinin az olduğu bilinmemekte, durumun bağışıklık sistemiyle alakalı olduğu düşünülmektedir. Ailede narkolepsi hastası bireyin olması, çocuklarını normal bireylere göre 20 – 40 kat daha riskli hale getirmektedir.
Narkolepsi Görülen Kişilerde Oluşabilecek Komplikasyonlar
Uzun süre narkolepsi belirtilerine maruz kalmak kişinin profesyonel ve kişisel yaşamında olumsuz etkiler bırakır. Bireyin performansını düşürmesinin yanında katalepsinin tetiklenmesine neden olmaktadır. Bu nedenle yoğun duygular daha az şekilde hissedilmekte, insan ilişkileri olumsuz biçimde hissedilmektedir. Hareketsizlik dolayısıyla yavaşlayan metabolizma kilo artışına da neden olabilmektedir.
Narkolepsi Belirtileri Nelerdir?
Sağlıksız bir uyku hem ruh hem beden sağlığını olumsuz yönde etkilemektedir. Bu nedenle yaşanan belirtiler bireyde narkolepsi olup olmadığı konusunda önemli bir durumdur. Çoğunlukla çok kısa sürede uykuya dalmakla birlikte aşağıdaki belirtiler yaşanmaktadır.
- Konsantrasyon eksikliği
- Gündüz sık sık uyumak
- Sürekli uyuma isteği
- Katapleksi
- Yoğun duyguların kontrol edilememesi
- Uyku felci
- REM uykusunda değişimler
- Halüsinasyon
- Obstrüktif uyku apnesi
- Huzursuz bacak sendromu
- Insomnia
- Aynı davranışları sürekli tekrarlamak
Narkolepsi Nasıl Teşhis Edilir?
Doktorla, belirtilere göre narkolepsi ön tanısı koyabilmektedir ancak durumun kanıtlanması için hasta bir uyku uzmanına aktarılmalıdır. Uyku merkezinde bir gece geçiren hastaların durumu kesin olarak tespit edilebilir. Ayrıca Epworth Uykululuk Ölçeği ya da çoklu uyku gecikme testi doldurularak narkolepsinin şiddeti belirlenir.
Teşhis sırasında uyku durumunu takip etmesi için kol saatine benzeyen aktigraf kullanımı istenebilir. Polisomnografi testi de kafa derisindeki elektrotlarla narkolepsinin durumunu ölçmek için kullanılabilen bir tetkiktir. Bu test sayesinde beyin hareketleri ve solunum değerleri görüntülenmekte, tanı kesinleştirilebilmektedir.
Narkolepsi Hastalığı Tedavisi Var Mı?
Narkolepsi, beyin bozukluğu nedeniyle gündüz aşırı uyuklama, ani uyku atakları, katapleksi, halüsinasyonlar ve uyku felci gibi semptomları olan bir uyku bozukluğudur. Narkolepsi tedavisi, semptomların şiddetini azaltmak ve yaşam kalitesini artırmak için genellikle bir dizi tedavi yöntemini içerir.
Bazı ilaçlar, uyku bozukluğu semptomlarını tedavi etmek için kullanılabilir. Antidepresan ilaç kullanımı hastalarda narkolepsiyi yönetmesinde yardımcı olur. Aşırı uyuklama semptomlarını azaltmak için kullanılan uyarıcı ilaçlar kullanılması gerekebilir. REM uykusunu azaltan antidepresanlar da bu semptomları azaltabilir.
Düzenli egzersiz yapmak ve düzenli uyku alışkanlıklarına sahip olmak, narkolepsi semptomlarını hafifletmek için yardımcı olabilir. Ayrıca, uykulu hissettiğiniz zamanlarda kısa şekerlemeler yapmak, aşırı uyuklamayı azaltabilir. Narkolepsi hastaları, semptomların şiddetini azaltmak ve yaşam kalitesini artırmak için psikoterapiye de katılabilirler.
Sonuç olarak, narkolepsi tedavisi, semptomların şiddetini azaltmak ve yaşam kalitesini artırmak için bir dizi tedavi yöntemini içerir. İlaç tedavisi, düzenli egzersiz, düzenli uyku alışkanlıkları ve psikoterapi, narkolepsi hastaları için faydalı olabilir.
Narkolepsi Tedavisi Nasıl Yapılır?
Kronik bir rahatsızlık olduğundan dolayı narkolepsinin kesin bir tedavisi bulunmamaktadır. Hastalar doktorların uyumalarına yardımcı olması için verdikleri ilaçları düzenli şekilde kullanarak semptomlarını azaltabilirler. Fakat yan etki gösteren ilaçlar baş ağrısı, bulantı ve anksiyete oluşturabilir. Henüz kanıtlanmamış olsa da hipokretin replasmanı, hipokretin gen tedavisi ve immünoterapinin narkolepsi tedavisine iyi geldiği düşünülmektedir.
Beslenme düzeni ve sağlık, narkolepsinin tedavi aşamasında önemli bir yer tutmaktadır. Hastalığın ortaya çıkışı farklı bir rahatsızlığa dayanıyorsa ilk olarak o hastalığın tedavi edilmesi gerekir. Böylece narkolepsiye ait semptomlar o hastalık ya da aynı etkiyi oluşturan farklı bir rahatsızlık yeniden ortaya çıkana kadar kendiliğinden kaybolur. Şekerin ve tansiyonun uyku düzenini değiştirmemesi ya da alkol, nikotin ve kafein gibi maddelerin uykuyu kaçırmaması açısından beslenme düzenine de özen gösterilmelidir.
